Хүүхдийн сэтгэл зүй

Хүүхдээ төрсөн цагаас нь таних мэдэх нь эцэг эхийн хамгийн чухал үүрэг юм. Хүүхэд тань ертөнцийг хэрхэн харж байгааг мэдэж авах, хүүхдэдээ шинэ ур чадвар эзэмшүүлэх, шинэ мэдрэмж, өөрчлөлтийг боловсруулахад нь зааж сургах нь эцэг эх байхын нэг хэсэг боловч амаргүй юм.

Хүүхдийн сэтгэл судлал нь хүүхдийн далд ухамсар, ухамсартай хөгжлийг судалдаг. Энэ нь зөвхөн хүүхдийн бие бялдрын хувьд хэрхэн өсөж хөгжихөөс гадна тэдний оюун ухаан, сэтгэл хөдлөл, нийгмийн хөгжил хамаарна. Хүүхдийн сэтгэл зүйчид хүүхдийн сэтгэцийн хөгжлийг ойлгохын тулд эцэг эх, өөртэйгөө болон ертөнцтэй хэрхэн харилцаж байгааг ажигладаг.

Хүн бүр хүүхдээ эрүүл хөгжөөсэй гэж хүсдэг ч тухайн хүүхдийн зан байдал нь хөгжлийн хэвийн үе шатын шинж тэмдэг үү?, эсвэл хэвийн бус байдлын шинж тэмдэг үү? гэдэг нь тэр бүр тодорхой байдаггүй. Хүүхдийн сэтгэл зүйчид хүүхдийн хэвийн болон хэвийн бус сэтгэлзүйн хэв маягийн ялгааг ойлгоход тусална. Энэ нь эцэг эхчүүдэд хүүхдүүдтэйгээ хэрхэн хамгийн сайн харилцаж, холбогдохыг ойлгоход нь тусалдаг, тэдэнд сэтгэл хөдлөлөө зохицуулах механизмыг зааж, хөгжлийн шинэ үе шат бүрд амжилттай хөгжихөд тусалдаг.

Хүүхдийн сэтгэл зүйчид мөн хэвийн бус зан үйлийг эрт илрүүлж, сурах асуудал, хэт идэвхтэй байдал, түгшүүр зэрэг зан үйлийн нийтлэг асуудлын үндсийг илрүүлэхэд тусалдаг ба бага насны хүүхдийн гэмтлийг даван туулахад нь тусалдаг. Тэд мөн аутизм гэх мэт хөгжлийн хоцрогдол, эмгэгээс урьдчилан сэргийлэх, үнэлэх, оношлоход тусалдаг.

Хүүхдийн сэтгэл зүй нь хүүхдийн хөгжлийн дараах үндсэн чиглэлүүдийн харилцан үйлчлэлийг судалдаг.

1) Хүүхдийн бие бялдрын хөгжил нь ихэвчлэн урьдчилан таамаглах боломжтой үйл явдлын дараалал юм. Таны хүүхэд толгойгоо дээш өргөөд, эргэлдэж, мөлхөж, алхаж, гүйдэг. Хүүхдийн сэтгэл зүйч таны хүүхдийн бие бялдрын хөгжилд гажиг байгаа тохиолдолд хүүхдийн эмч нарт туслаж хамтран дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. Дараа нь хөгжлийн үндсэн асуудлуудыг эртнээс шийдэж болно.

2) Танин мэдэхүйн хөгжил гэдэг нь хүүхдийн оюуны суралцах, сэтгэх үйл явцыг хэлнэ. Энэ нь эргэн тойрон дахь ертөнцийг ажиглах, ойлгох, хэл сурах, санах ой, шийдвэр гаргах, асуудал шийдвэрлэх, тэдний төсөөллийг ашиглах зэрэг үндсэн ойлголтуудыг багтаадаг. Эдгээр бүх хүчин зүйлд хүүхдийн удамшлын болон хүрээлэн буй орчин нөлөөлдөг. Сүүлийн жилүүдэд энэ талаар анагаах ухааны ойлголт ихээхэн өөрчлөгдсөн. Шинээр төрсөн нялх хүүхэд хүртэл хүрээлэн буй орчноо мэдэрч, түүнийгээ илэрхийлэх нь хүртэл өөрчлөгдөж байна.

3) Сэтгэл хөдлөлийн хөгжил гэдэг нь хүүхэд өөрийн сэтгэл хөдлөлөө бусадтай хэрхэн мэдэрч буйгаа хуваалцах, ойлгож, илэрхийлж байгааг хэлэхээс гадна бусад хүмүүсийн сэтгэл хөдлөлийг өрөвдөх сэтгэлээр мэдрэх, ойлгох чадварыг багтаадаг. Энэ нь бага насны хүүхдүүдэд айдас, баяр баясгалан, уур хилэн, уйтгар гуниг зэрэг үндсэн үйлдлээр илэрдэг. Хүүхэд өсөж хөгжихийн хэрээр өөртөө итгэх итгэл, найдвар, гэм буруу, бардамнал зэрэг илүү төвөгтэй сэтгэл хөдлөлүүд гарч ирдэг. Хүүхдүүдэд сэтгэл хөдлөлөө эрт ойлгоход нь туслах нь одоогийн болон ирээдүйн сэтгэл хөдлөлийн хөгжилд хүчтэй нөлөө үзүүлдэг. Хүүхдийн сэтгэл зүйч таны хүүхдэд сэтгэл хөдлөлөө эрүүл, эерэг байдлаар ойлгуулж, илэрхийлэхэд тусална.

Хүүхдийн сэтгэл хөдлөлийн хөгжил нь нийгмийн хөгжлийн үндэс суурь юм. Нийгмийн хөгжил гэдэг нь хүүхэд эргэн тойрныхоо хүмүүстэй харилцахад шаардлагатай үнэт зүйлс, ухамсар, нийгмийн ур чадварыг хэрхэн хөгжүүлж байгааг хэлнэ. Тэдний эцэг эх, үе тэнгийнхэн, эрх мэдэлтнүүд, амьтадтай хэрхэн харилцаж байгааг харж даган суралцдаг. Энэ нь итгэлцэл, нөхөрлөл, зөрчилдөөнийг зохицуулах, эрх мэдлийг хүндэтгэх зэрэг насны онцлогт тохирсон нийгмийн ур чадварыг хөгжүүлэхэд тусалдаг.

Иймээс Хүүхдийн сэтгэл зүй нь хүүхдийн эрүүл мэнд, өсөлт хөгжилтийн үнэ цэнтэй багана бөгөөд сургуулийн амьдралын туршид анхаарал хандуулах шаардлагатай байдаг. Энэ нь реактив арга хэмжээ биш харин таны гэр бүлийн эрүүл мэндийн идэвхтэй төлөвлөгөөний нэг хэсэг байх ёстой.

Хүүхдийн гэр бүлийн амьдрал нь тэдний сургуульд ороход нөлөөлдөг. 

Хүүхдийн гэр бүлийн амьдрал нь тэдний эрүүл өсөлт, хөгжилд туйлын чухал байдаг нь гайхах зүйл биш юм. Хүүхдийн сургуульд байх хугацаа нь хүүхдийг бүхэлд нь хүмүүжүүлдэг гэдгийг бид мэднэ. Энэ нь сурах бичгээс хамаагүй илүү юм. Үүнтэй ижил үзэл баримтлалаар бүхэл бүтэн хүүхэд гэртээ хөгжиж, өсдөг. Хэрвээ хүүхэд гэртээ аюулгүй гэдэг ойлголтыг зөв суралцсан бол ангидаа ч тайван байж чадна. Хэрвээ хүүхэд гэртээ ёс суртахуун, бусадтай хуваалцах, бусадтай харилцах чадварт суралцаагүй бол багш, ангийнхантайгаа харилцах тал дээр ноцтой бэрхшээлтэй тулгардаг. Эсвэл өсвөр насны хүүхдийн эцэг эх гэртээ бараг байдаггүй, олон цагаар ажилладаг бол хичээлийн ирц, гэрийн даалгавраасаа хоцрох магадлалтай. Олон хүүхдийн хувьд гэрийн амьдрал нь сургуулийн амьдралыг төлөөлдөг. 

Сургууль нь хүүхэд, өсвөр насныханд өөрсдийгөө танихад тусалдаг. 

Хүүхдийн тархи хөвөн шиг байдаг. Тэд бүх зүйлийг өөртөө шингээж авдаг бөгөөд суралцах зай их байдаг. Сургуульд сурч байх хугацаандаа тэд өөрсдийгөө таниулах шинж чанартай байдаг. Өөрийгөө таних нь тэдний хэнд итгэх, юунд итгэдэг, юу хүсдэг, өөрийгөө хэнээр хүрээлдэг гэх мэт. Хүүхдүүд өөрсдийгөө хэн бэ гэдгийг мэдэж, үе тэнгийнхэнтэйгээ харьцах явцдаа сэтгэл хөдлөл, нийгэм, танин мэдэхүйн хувьд ч мөн хөгжиж байна.

Сургууль нь хүүхдүүдэд сэтгэл хөдлөлийн ур чадвар, ойлголттой болоход ихээхэн тусалдаг. 

Сургууль бол хүүхдийн хөгжлийн томоохон хэсэг юм. Боловсролтой болох нь шалгалт өгөхөөс илүү чухал зүйл юм. Мөн хүүхдүүдэд өөрийгөө болон эргэн тойрныхоо ертөнцийг илүү сайн ойлгох боломжийг олгодог.

Тархины хөгжил нь хүүхдийн амьдралд тогтвортой, дэмжлэг үзүүлэх харилцаанаас бүрддэг. Үүний үндэс нь хүүхдийн гэр бүл, асран хамгаалагчид боловч өдөр бүр уулздаг ангийн найз нөхөд, сурагч, багш гээд сургууль бол хүүхдийн хөгжлийн томоохон хэсэг юм. Хүүхдүүд шинэ найз нөхөдтэй болох, үе тэнгийнхэнтэйгээ санал солилцох, зөрөлдөх, маргаанаа шийдвэрлэж сурах, багшийнхаа шинэ дүрмийг дагаж мөрдөх, спортын багт тоглож хамтын ажиллагаанд суралцах гэх мэт олон зүйлд сэтгэл хөдлөлийн чадвар, ойлголтыг илүү сайн сурч байдаг. 

Урлаг нь хүүхдийг бага насандаа бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэхэд тусалдаг.

Хүүхдүүдийн хувьд дэлхий том, гэрэл гэгээтэй, өнгөлөг байдаг. Тэд бас бүтээх, замбараагүй болгох дуртай. Урлаг нь тэдний тархины бүтээлч хэсгийг хөгжүүлэх төгс арга байж болох юм. Бяцхан хүүхдүүд урлагт ямар ч айдасгүй байдаг – тэд зурааснаас гадуур өнгөөр ​​будаж, бүх зүйлийг гялалзсан өнгөөр ​​бүрж, тэд юмсыг хэрхэн хийх чадавхыг сурдаг. Тэд эцсийн бүтээгдэхүүн бүтээх зорилго тавилгүй зүгээр л хийж бүтээж байдаг.

Амаар харилцан ярилцах нь хязгаарлагдмал байхад хүүхдийн сэтгэл зүй заримдаа төвөгтэй байдаг. Урлаг нь эцэг эх, багш, эмч нарын харж чадахгүй байгаа ойлголтыг тэдэнд өгдөг.